मराठी व्याकरण स्पेशल टेस्ट no.23

एकच शब्द वाक्यात दोन अर्थाने वापरल्यामुळे जेव्हा चमत्कृती साधते तेव्हा......... अलंकार होतो.

' ती गुलाबी उषा म्हणजे परमेश्वराचे प्रेम जणू ' हे विधान खालीलपैकी कोणत्या अलंकाराचे उदाहरण आहे ?

' उठ पुरुषोत्तमा वाट पाहे रमा दावी मूखचंद्रमा सकळीकांशी या ओवीतील अलंकार कोणता ?

या जमदाग्निच्या समोर उभा राहण्याचे तरी धाडस होईल का ?

मरणात खरोखर जग दिसते -

साधर्म्यावर आधारित आणि वैधर्म्यावर आधारित असे भेद कोणत्या अलंकारात पडतात.

उपमेय व उपमान यांच्यात एकरूपता आहे, ती भिन्न नाहीत असे वर्णन जेथे असेल तेथे कोणता अलंकार असतो ?

सुशीला गोगलगायसारखे हळू हळू चालत होती. वाक्यातील उपमान सांगा.

आईसारखी आईच -

' हा आंबा प्रत्यक्ष साखरच ' या विधानातील उपमान ओळखा .

देवा दीनदयाळा ! दूर द्रूत दास , दुःख दूर दवडी , शांतीच मज दे.......

' मेघासम तो शाम सावळा ' या वाक्यातील अलंकार ओळखा.

हाती तलवार घेऊन शत्रूवर धावत जाताना तो जणू कर्दनकाळ भासत होता.

' स्वतःसाठी जगलास तर मेलास आणि दुसऱ्यासाठी मेलास तर तू खऱ्या अर्थाने जगलास ! ' हे वाक्य कोणत्या अलंकाराचे उदाहरण आहे ?

' वदनी कवळ घेता , नाम घ्या श्रीहरीचे ' - या पंक्तीतील ' कवळ ' या शब्दाचा अर्थ खालीलपैकी कोणता आहे ?

मातीत ते पसरले अतिरम्य पंख , केले वरी उदर पांडुर निष्कलंक.

आभाळागत माया तुझी , आम्हावरी राहू दे -

कोणत्याही वाक्यात अथवा काव्यात एक किंवा अधिक वर्णांची पुनरुक्ती होते तेव्हा.........अलंकार होतो.

अरे वेड्या सोनाचाफ्या , काय तुझा रे बहर !

उपमेय असूनही ते उपमेय नाही, तर उपमानच आहे असे सांगितले जाते तेव्हा........ हा अलंकार होतो.